25 HAZİRAN 1992 TARİHİNDE İSTANBUL’DA YAPILACAK OLAN KARADENİZ EKONOMİK İŞBİRLİĞİ (KEİ) TOPLANTISINDAN ÖNCE UKRAYNA DEVLET BAŞKANI KRAVÇUK’UN ULUSLARARASI BORİSPOL HAVALİMANINDA SÖYLEDİKLERİ (24 HAZİRAN 1992)
Cumhurbaşkanımız Turgut Özal’ın dirayetli önderliğinde 25 Haziran 1992 tarihinde İstanbul’da KARADENİZ EKONOMİK İŞBİRLİĞİ ZİRVESİ yapıldı.
Başbakan ise DYP Genel Başkanı Demirel.
Özal ile Demirel arasında ciddi bir rekabet var ve ilişkileri limoni.
Demirel yıllarca maiyetinde bürokrat olarak çalışan Özal’ın siyasette hızla yükselmesini , Başbakan ve Cumhurbaşkanı olmasını bir türlü hazmedemiyordu.
Kardiyoloji uzmanı bir dostumun bana özel olarak anlattığına göre Demirel Özal’ın sağlık raporunu yakinen takip ediyormuş.
Hatta Özal’ın vefat edeceğini 6 ay önce tıp otoritelerinden öğrenmiş bile.
Kiev Büyükelçiliğini Meclis’in Devlet Konuk Evi’nin bir odasında hizmete açtık.(1992)
Taze Kiev Büyükelçimiz Acar Germen Karadeniz Ekonomik İşbirliği zirvesi nedeniyle İstanbul’da olduğu için vekalet bende.
Ukrayna Dışişleri Bakanlığından telefon ederek KEİ zirvesi için Devlet Başkanı Kravçuk’un 24 Haziran 1992 günü saat:14.00’de özel bir uçakla İstanbul’a hareket edeceğini bildirdiler.
Büyükelçiliğimizde geçici sekreter olarak çalışan KKTC vatandaşı Alper’i yanıma alarak Kiev Havalimanına hareket ettik.
Havalimanında Kravçuk ile buluştuk.
Tercümeyi bizim sekreter Alper yapacak. Baktım Alper’in Rusçası yetersiz. Üstelik Devlet Başkanı Kravçuk’un omzuna vuruyor ve sulu şakalar yapıyor. Sanki Devlet Başkanı asker arkadaşı.
Hemen Dışişleri Bakanı Anatoli Zlenko özel ricam üzerine devreye girdi ve benim fransızca söylediğim sözleri Kravçuk’a tercüme etmeyi başladı.
Kravçuk ile aramızda geçen görüşmeyi kısaca özetlemeğe çalışacağım.
VÖ-“ Sayın Başkan yağmurlu bir günde İstanbul’a gidiyorsunuz.
Yağmur biz Türkler uğur ve berekettir. Zat-Devletlerine kazasız belasız hayırlı yolculuklar diliyorum.”
KRAVÇUK:” Bu Türkiye’ye ikinci gidişim.Daha önce Türkiye’yi Mayıs-1992’de resmen ziyaret ettim. Özal o zaman Houston’da prostat ameliyatı olduğu için bizi Cumhurbaşkanı Vekili ve Meclis Başkanı Hüsamettin Cindoruk ağırladı.
Başbakan Demirel ile 4 Mayıs 1992 tarihinde dostluk ve işbirliği andlaşması imzaladık.
Bağımsızlığımızı kazanmadan önce Özal Başbakan sıfatıyla Kiev’i ziyaret etti. Ekonomik bilgisi ve geniş ufku bizi çok etkiledi.
Özal’ı Houston’da yattığı hastanede bizzat ziyaret ettim.
Özal ziyaret sırasında bana dedi ki: “Sayın Başkan bu prostat ameliyatı benim Houston’da geçirmiş olduğum 3’üncü ameliyat.
Daha önce katarakt ve by-pass ameliyatı geçirdim.
Prostat ameliyatım çok zor geçti. Şu anda kendimi üzerimden bir kamyon geçmiş gibi hissediyorum.”
Cumhurbaşkanı Özal’a geçmiş olsun dileklerimi ilettim ve Ukrayna olarak Türkiye’den ciddi beklentilerimiz var. Ekonomik rol model olarak Türkiye’yi örnek alacağız.
Türkiye’nin engin tecrübelerinden istifade etmeğe çalışacağız.”dedim.
Ukrayna Devlet Başkanı Kravçuk ile Kiev Havalimanındaki sohbetimiz 30-35 dakika sürdü.
Fransızca tercüme konusunda yardımları için ayrıca Dışişleri Bakanı Anatoli Zlenko’ya da teşekkür ettim.
Şu anda KARADENİZ EKONOMİK İŞBİRLİĞİ ÖRGÜTÜ’nün 13 üyesi var.
25 Haziran 1992 tarihinde İstanbul’da düzenen KEİ zirvesine Azerbaycan Cumhurbaşkanı Elçibey, Gürcistan Devlet Konseyi Başkanı Eduard Şevardnadze ve Ermenistan Cumhurbaşkanı Levon Ter-Petrosyan da katılanlar arasındaydı.
NEREDEN NEREYE?
Vahit Özdemir
17 Kasım 2025
