Tekrar eden tüketen bağımlıya döndüğünü söyleyen Psikiyatri Uzmanı Doç. Dr. Onur Noyan, oyun çalıştırma geçmişlerini giderek koruyanların, aileyle yıpranma zamanlarının eskime biçimini vurguladı.
Teknolojiyle birlikte hayatın bir parçası halinden gelen dijital oyunlar, özellikle çocuk ve ergenlerde kötü alışkanlıklar oluşturma riski oluşturuyor.
Psikiyatri Uzmanı Doç. Dr. Onur Noyan, çocuklarda ve ergenlerde oyun sonuçlarına ilişkin değerlendirmede bulundu.
Doç. Dr. Onur Noyan, internet, akıllı telefon modelleri ve dijital oyunların hem çocuklarda hem de ergenlerde hem de yetişkinlerde yapay da olsa keyif veren, duyguların bastırılması ya da açığa çıkmasında etkili, saldırgan olabilen bir araç olarak hedef aldığını söyledi.
Tekrar eden ceza bağımlısına dönüşüyor
Özellikle ülkeler, pandemi ile birlikte zamanlarının geniş ekran karşısında, sosyal medya ve özellikle internet üzerinden oynanan çevrimiçi/çevrimdışı yani çevrimiçi ya da çevrimdışı olarak da yürütme oyunları ile çalıştırdığını kaydeden Doç. Dr. Onur Noyan, şunları söyledi:
'Tekrar eden genişleyen bağımlılığa dönüştüğü değerlendirildiğinde, çok çaba sarf etmeden, kısa yoldan haz elde etmek çocuklar için çok daha çekici hale gelecek ve ekranın karşısına çıkma süresi artacaktır. Özellikle beyin gelişimine devam eden çocuklar ve ergenlerde fren merkezi olarak tanımladığımız beynimizin ön tarafının (Frontal bölge) tam olarak gelişmemiş olması nedeni ile çocuklar ve ergenler olarak çocuklarıta zorlanmaktadırlar.'
Oyun yükleme zamanını giderek artansa dikkat!
Çocuk ve ergenlerin beyninde geçmişteki biyolojik değişiklikler ile onları geride bırakacaklarını zorlanmaya başlayacaklarını ve çeşitli sorunların ortaya çıkmasını ifade eden Noyan, 'Oyunun etkilediği örnekleri geçmişte giderir, oynamadığı bölümlerin aklının bir noktasında sürekli oyunu oynamak için fırsat yaratma düşüncesinin olması, oyun oynamasının engellendiği zamanlar büyük sıkıntı bir sıkıntı ve öfke duyması hatta şiddete başvurmayı gözetme belirtileridir.' uyarısında bulundu.
Aileyle harekat süreleri kısalır
Çocuk ya da ergenin bakıcı evinde bazı davranışlarla farklı edilebileceğini kaydeden Noyan, 'Çocukların sorumluluklarını yerine getirmekte sorun yaşarlar, ders başarıları azalır, arkadaşlık ilişkileri bozulmaya başlar, içe bakan, yönetici cenneti, can beklentisi, özgüven eksikliği, beğenilme amacı, karamsarlık, ani öfke atakları çocukların aileleri ile birlikte geçirdikleri süre azalmaya başlar, ilgi alanlarına olan ilgi azalmaya başlar.' diye konuştu.
Çocuk oyunuyla kendini kabul etmeye çalışır
Şiddet içeren oyunlarla fazla zaman geçiren ergenler için şiddet davranışları normalleşmeye başlar. Açık ve çevreye şiddet içeren davranışlarda bulunabilir.' diye konuştu.
Aileler neler yapabilir?
Ailelerin teknolojik korsanlıkla mücadele etmek için yapılması gerekenlere değinen Doç. Dr. Onur Noyan, bunları şöyle sıraladı:
'Farkındalık: Öncelikli olarak yavruları ne oynadıklarından haberdar olarak ve oynanan oyunların ileri yaşlarda uygun olup olmadığını kontrol ederek başlatmalılar. Şiddet içeren oyunların yaş losyonlarına dikkat ederek izin vermeliler.
İletişim: Sağlıklı iletişim kurmak, konuşmaya izin vermek birincil olarak dikkat edilmesi gereken davranıştır. Koşullu mesajlar çocuklara saygı ve sevgiyi gösteriyor. Kullanarak kavramaya çalış, yanlış düşünse de bile çabalarını fazla yorumlamadan iletişim kurmayla çizmeye çalışıyor. Ne yaptıklarını bilmek, takip etmek, kimlerle iletişimde olduğunu bilmek çok önemlidir.
Kaliteli zaman geçirme: Çocuklarla birlikte olumlu duyguları açığa çıkarmaya yardımcı olmaya çalışmaktan yola çıkıyor.
Oyun: Çocuklarla birlikte gerçek zamanlı, yapacakları dahil olmadığından, klasik aşırı ve ailecek oyunlar oynuyor.
Model olma: diğer aile üyelerine örnek olmalıdırlar. Evde bilgisayar üzerinden yapacakları işler 'çok acil' olsa bile insanların yanında yapmamak, 'teknolojiyi' belirli zaman aralıklarında ve kısa süreli olarak kullanmak, birlikte kitap, gazete, dergi okuma saatleri planlanmak.
Sorumluluk verme: Yaşına uygun ev içinde yaşadıkları sorumluluklar vermek ve bunları takip etmek
Sınır koyma: 3 yükseltmeden önce çocukları bilgisayar, dizüstü bilgisayar, i-pad ve akıllı telefon ile tanıştırmamak,
3-6 yaş arasında aile gözetiminde eğitim amaçlı kullanıma izin vermek
6-9 yaş arasında aile gözetiminde eğitim amaçlı ve aile oyunları için günlük 2 saat süre temizliksı yapmak, şiddet içeren hiçbir oyunu oynamasına izin vermek,
9-12 yaş arasında özel cihaz olmadan en fazla 2 saat kullanmasını sağlamak, elde etmek
12-18 yaş arasında aile takibe devam etmesi ama bireysel korunmasında olmalıdır.
Önlem alma: Güvenli internet bağlantısı kullanımını sağlamak, arkadaşlarını tanımak, internet kullanımını takip etmek, medya okuryazarlığı bilgisayarları yardımcı olmak. Olumsuz yaşam defterleri ile baş etme becerisi gelişenleri takip etmek, yetersizse destek almak.'
Hayır diyebilmeli ve özgüveni yerinde olmalı
Noyan, gruplarını şöyle tamamladı: 'Sonuç olarak hayır diyebilen, güveni yerinde, bulunma bulguları olmayan, sağlıklı baş etme yollarını geliştirmiş, spor, hobi ve aktivite ile kendi ifadesini ortadan kaldıran, sanattan keyif alan, sanal mecra yerine gerçek hayatta kalma başarısının peşinde koşan çocuklar yetiştirmek birincil hedef olmalıdır.'
