Anayasa Mahkemesi, hakim ve savcı yardımcılarına yönelik düzenlemenin bir bölümünü Anayasa’ya uygun buldu, bir bölümünü ise “yasama yetkisi devredilemez” gerekçesiyle iptal etti. Sözlü sınav tartışmaları sona ererken, eğitim ve sınav yetkisinin yönetmelikle belirlenmesi hükmü kaldırıldı.

Sözlü Sınav Şartına “Anayasa’ya Uygunluk” Onayı

Anayasa Mahkemesi, hakim ve savcı yardımcılarını yakından ilgilendiren düzenlemeye ilişkin merakla beklenen kararını açıkladı. Karar, 10 Temmuz 2025 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak resmiyet kazandı.

AYM, hakim ve savcı yardımcılarının son eğitim döneminin ardından sözlü sınava tabi tutulmasını öngören maddede Anayasa’ya aykırılık görmedi. Yüksek Mahkeme, bu uygulamanın yasama organının takdir yetkisi kapsamında olduğunu belirtti.

Kararda, sözlü sınavın içeriği, uygulanışı ve değerlendirme kriterlerinin kanunda açık şekilde yer aldığına dikkat çekilerek, bu nedenle düzenlemenin mahkemelerin bağımsızlığına veya hâkimlik teminatına aykırı olmadığı vurgulandı.

AYM’nin gerekçesinde şu ifadeler öne çıktı:

“Sözlü sınav öngören düzenleme, kanun koyucunun takdir yetkisi içindedir.”

“Usul ve esasları kanunda yer aldığından, sözlü sınav uygulaması Anayasa’ya aykırı değildir.”

Bu karar ile sözlü sınava ilişkin uzun süredir devam eden tartışmaların büyük ölçüde sona erdiği değerlendiriliyor.

Eğitim ve Sınav Yetkisini Adalet Akademisi’ne Bırakan Madde İptal Edildi

Ancak AYM, aynı düzenlemenin başka bir maddesi hakkında tam tersi yönde hüküm verdi.

Hakim ve savcı yardımcılarının:

eğitim süreçlerinin,

yazılı sınavların,

sözlü sınavların,

tüm usul ve esasların

Türkiye Adalet Akademisi tarafından yönetmelikle belirlenmesine imkan tanıyan madde iptal edildi.

Mahkeme, bu düzenlemenin “kanunla düzenleme” ilkesine aykırı olduğunu belirtti ve şu temel gerekçeye vurgu yaptı:

“Yasama Yetkisi Devredilemez.”

AYM’ye göre eğitim içeriklerinin, sınav kapsamlarının ve ölçütlerin yalnızca yönetmelikle belirlenmesi, kanunun düzenlemesi gereken alanın tamamen idareye bırakılması anlamına geliyor. Bu durum, Anayasa’nın temel ilkeleriyle bağdaşmadı.

AYM: Eğitim ve Sınavın Temel Çerçevesi Kanunla Belirlenmeli

Kararın gerekçesinde şu noktalar öne çıktı:

Eğitim süreçlerinin temel ilkeleri kanunda yer almalı

Sınavın kapsamı, ölçütleri ve değerlendirme sistemi idarenin tamamen serbest alanına bırakılamaz

Yönetmelik, ancak kanunun çizdiği çerçevenin detaylarını düzenleyebilir

Bu gerekçelerle madde iptal edildi.

Karar 9 Ay Sonra Yürürlüğe Girecek

Anayasa Mahkemesi, iptal hükmünün bugünden itibaren 9 ay sonra yürürlüğe girmesine karar verdi.

Bu süre zarfında:

TBMM’nin yeni bir yasal düzenleme hazırlaması,

Eğitim ve sınav sisteminin Anayasa’ya uygun şekilde yeniden tanımlanması,

Türkiye Adalet Akademisi’nin yetki alanının netleştirilmesi  bekleniyor.

Hukuk camiasında kararın, hakim ve savcı yetiştirme sisteminin geleceğini doğrudan etkileyecek bir dönüm noktası olduğu yorumları yapılıyor.