Doğu Anadolu'nun kurak ovalarında, Malatya yakınlarında ve Fırat Nehri'nin batı kıyılarında yer alan Arslantepe Höyüğü, insanlık tarihinin erken dönemlerinde gücün, metal işçiliğinin ve silah üretiminin ilk örneklerine ev sahipliği yapan önemli bir arkeolojik mirastır. Günümüzde UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde yer alan bu alan, dünyanın bilinen en eski kılıçlarını içinde barındırmakta ve beş bin yıldan daha eski bir geçmişe ışık tutmaktadır.

Bu kılıçlar, 1980’li yılların başında Roma Sapienza Üniversitesi’nden Prof. Dr. Marcella Frangipane liderliğindeki arkeoloji ekibi tarafından yürütülen kazılarda gün yüzüne çıkarılmıştır. MÖ 4. binyılın sonlarına tarihlenen kerpiç bir saray kompleksinde yapılan kazılarda, üç kısa kılıç ve altı uzun hançerden oluşan toplam dokuz silah keşfedilmiştir. Bu buluntu, antik silah tarihine dair bilinenleri kökten değiştirmiştir.

Daha önceki arkeolojik kabullere göre, kılıçların bir savaş aracı ve sembolik güç unsuru olarak ortaya çıkışı, yaklaşık MÖ 1600-1500 yıllarına, Ege ve Mezopotamya uygarlıklarına tarihlendirilmekteydi. Ancak Arslantepe’de bulunan bu örnekler, kılıcın kökeninin bu dönemden çok daha eskiye, yaklaşık MÖ 3300’e dayandığını ortaya koymaktadır.

Bu silahlar arsenikli bakır alaşımından üretilmiştir. Bu alaşım, saf bakıra göre daha dayanıklı ve sert olması nedeniyle işlevsel bıçak yapımında tercih edilmiştir. Bazı kılıçların üzerindeki gümüş süslemeler, bu eşyaların yalnızca savaş aracı değil, aynı zamanda sahiplerinin sosyal statüsünü yansıtan semboller olduğunu da göstermektedir.

Uzunlukları 45 ile 60 santimetre arasında değişen bu silahlar, hançer ile kılıç arasındaki sınıra yerleşmektedir. Ancak tasarımları incelendiğinde, tam teşekküllü bir kılıcın tüm öğeleri —namlu, sap, kabza ve pommel (kulpluk)— açıkça görülmektedir.

Bu kılıçların bulunduğu mekân da ayrı bir anlam taşımaktadır. Büyük olasılıkla törensel ve resmi bir alan olan saray içerisindeki bu buluntu, erken dönem merkezi otorite kurma çabalarının ve yönetici sınıfın sembolik gücünün bir göstergesidir. O dönemde Arslantepe, kabile temelli sosyal yapısından çıkıp merkezileşmiş bir yönetime geçiş sürecindeydi ve bu tür savaş aletleri, bu dönüşümün hem simgesel hem de pratik araçlarıydı.

Bu keşif, hem metal işçiliği teknolojisi açısından hem de sosyal yapılar ve sembolik iktidar göstergeleri bakımından, Yakın Doğu’nun erken uygarlıklarının gelişim sürecine dair önemli ipuçları sunmakta; Doğu Anadolu’yu yeniden dünya uygarlığının şekillendiği merkezlerden biri olarak öne çıkarmaktadır.