Bugün, 5 Kasım 2025 Çarşamba
Uluslararası yardım kuruluşu Oxfam’ın yayımladığı “Afrika’da Gelir Adaletsizliği ve Süper Zenginlerin Yükselişi” başlıklı rapor, kıtada varlıklı bir azınlık ile milyonlarca yoksul arasındaki makasın hızla açıldığını gözler önüne serdi.
Rapora göre, 460 milyon kişi, yani kıta nüfusunun üçte birinden fazlası, aşırı yoksulluk sınırı altında yaşam mücadelesi veriyor. Üstelik bu sayı her geçen yıl daha da artıyor.
Oxfam raporu, Afrika’da servet birikiminin birkaç isimde yoğunlaştığını da açıkça ortaya koydu. En zengin dört Afrikalı şu isimlerden oluşuyor:
Bu dört kişinin toplam serveti 57,4 milyar dolar seviyesinde. Bu miktar, kıtadaki 750 milyon kişinin toplam servetinden daha fazla.
Raporda, Afrika’da bu devasa servet birikiminin siyasi irade eksikliği ve adil olmayan vergi politikaları nedeniyle gerçekleştiği vurgulandı. Kıtadaki birçok milyarderin gelirlerini yurt dışına aktardığı, böylece vergi sisteminin dışına çıkmayı başardığı belirtildi.
Ayrıca, hükümetlerin zenginleri vergilendirmemesi, eğitim ve sağlık gibi temel kamu hizmetlerine yeterince kaynak aktarılmamasına yol açıyor.
Raporda cinsiyet temelli servet eşitsizliği de dikkat çekiyor. Afrika'da erkeklerin sahip olduğu servet, kadınlarınkinden 3 kat daha fazla. Bu durum, kıtayı cinsiyete dayalı en büyük servet uçurumuna sahip bölge konumuna getiriyor.
Oxfam bu eşitsizliğin sadece ekonomik değil, aynı zamanda demokrasiyi zayıflatan, toplumsal cinsiyet rollerini daha da katılaştıran bir dinamik olduğunu vurguluyor.
2000 yılında Afrika’da hiç dolar milyarderi yokken, bugün 23 milyarder bulunuyor. Bu kişilerin toplam servetinin sadece son 5 yılda %56 oranında arttığı belirtiliyor. Aynı süreçte milyonlarca Afrikalı temel yaşam ihtiyaçlarına bile ulaşamıyor.
Raporda görüşlerine yer verilen Oxfam Afrika Direktörü Fati N’zi-Hassane, durumu şöyle özetliyor:
“Afrika çok zengin ancak bu zenginlik, küçük bir seçkin grubun devasa servetler biriktirmesine izin verirken, yüz milyonlarca insanı temel hizmetlerden mahrum bırakıyor. Bu, bir talihsizlik değil; siyasi bir başarısızlıktır.”
N’zi-Hassane, çözümün net olduğunu şu sözlerle dile getiriyor:
“Zenginleri vergilendirmek ve geri kalan nüfus için yatırım yapmak gerekiyor. Eğer Afrika devletleri adalet ve reform konusunda samimiyse, seçkin azınlığı ödüllendirmeyi bırakıp toplumun tamamına hizmet eden bir ekonomi inşa etmeliler.”
Oxfam’a göre, sadece yüzde 1’lik servet vergisi ve yüzde 10’luk gelir vergisi, kıtadaki eğitim ve elektrik erişimi gibi temel sorunların çözümü için yeterli kaynak sağlayabilir.
