Roza KURBAN
Kitapsız insan, kanatsız kuşa benzer, der atalarımız. Çünkü kitap, insana yalnızca bilgi vermez; ona düşünmenin, sorgulamanın ve değişmenin kanatlarını kazandırır. Her kitap, okuyucusunu kendi iç yolculuğuna çıkaran bir rehberdir. Bazen tek bir cümle bile insanın yönünü, dünyaya bakışını tamamen değiştirebilir.
15. Uluslararası Kocaeli Kitap Fuarına gitmeden hemen önce dişçiye uğramıştım. Tesadüf müdür bilinmez, ama sohbet arasında konu kitaplara geldi. Diş hekimim, Kocaeli'nde üniversite okuduğu yıllarda Kocaeli Kitap Fuarı'na gittiğini anlattı. "O fuar başka bir atmosferdi, şehrin ruhu bile değişirdi o günlerde." dedi. O an fark ettim ki, kitap sevgisi insanları hiç ummadığınız yerlerde, hiç beklemediğiniz biçimlerde buluşturabiliyor.
Kitaplar sayesinde çeşitli ülkeler, farklı topluluklar ve değişik coğrafyadan insanlarla tanışma fırsatını buluruz. Okuduğumuz kitaplardan hiç gitmediğimiz, görmediğimiz yeni yerleri keşfeder, tanımadığımız toplumların evlerine misafir olur, sofralarına otururuz. Böylece kitaplar, sadece bireysel değil, kültürel bir köprü kurar; insanı insanla, kalbi kalple buluşturur. İşte bu bağın en güçlü biçimde hissedildiği yerlerden biri, 15. Uluslararası Kocaeli Kitap Fuarı oldu. 2021 yılında kurulan ve bugün 56 ülkede faaliyet gösteren TOYŞAD (Turan Elleri Yazarlar Şairler Aydınlar Derneği) davetlisi olarak katıldığım bu büyük buluşmada, kitapların insanları, kültürleri ve dilleri nasıl yakınlaştırdığına yakından tanıklık ettim.
4–12 Ekim 2025 tarihleri arasında gerçekleşen 15. Uluslararası Kocaeli Kitap Fuarı, bu yıl da edebiyatın, kültürün ve düşüncenin kalbinin attığı bir buluşma noktası oldu. 515 yayınevi, sahaf ve sivil toplum kuruluşunun katılımıyla düzenlenen fuar, bir kez daha okurların ilgisini üzerine çekti. Dokuz gün boyunca 1050 söyleşi, panel ve imza günü düzenlendi; yazarlar, şairler, akademisyenler ve sanatçılar düşüncelerini, birikimlerini ve hayata dair hikâyelerini okurlarla paylaştı. Salonlarda yankılanan kelimeler, kitap kokusuna karışan sohbetler ve uzun imza kuyrukları, şehrin kültürel nabzını tutar gibiydi. Her yaş grubundan ziyaretçinin yoğun ilgisi, Kocaeli'yi adeta bir "okuyan şehir"e dönüştürdü. Bu atmosferin içinde yer almak, sadece bir yazar olarak değil, bir okur olarak da bana büyük bir mutluluk ve ilham verdi.
15. Uluslararası Kocaeli Kitap Fuarı için hazırlanan tanıtım broşüründe Kocaeli Büyükşehir Belediye Başkanı Doç. Dr. Tahir Büyükakın, kitapların insan hayatındaki yerini şu sözlerle ifade etmiştir:
"Kitap, insanın varlık serüvenindeki en güvenilir yoldaşıdır. Söz, gönüllerden gönüllere taşınırken, kitap, o sözün kalıcı hafızaya dönmüş hâlidir. Medeniyet dediğimiz büyük yürüyüş, aslında satır aralarında gizlenmiş irfanın, aklın ve hikmetin meyvesidir. İşte Kocaeli Kitap Fuarı, bu hakikatin yeniden hatırlandığı, kelamın ışığının binlerce gönle değdiği bereketli bir buluşmadır." Bu anlamlı ifadelerin yer aldığı broşür, fuarın ruhunu en güzel biçimde yansıtıyordu.
Ben de TOYŞAD (Turan Elleri Yazarlar Şairler Aydınlar Derneği) davetlisi olarak 7 Ekim tarihinde, Süleyman Paşa Salonu'nda gerçekleştirilen söyleşide "Kazan Tatar Edebiyatının Öncüsü Kayyum Nâsıri" konulu bir konuşma yaptım, Tatar edebiyatının tarihsel gelişimini, Kayyum Nâsıri'nin Türk Dünyası'ndaki önemini ve çağdaş yazarlara bıraktığı kültürel mirası ele aldık. Söyleşinin ardından geçilen soru-cevap bölümünde dinleyicilerin ilgisi dikkat çekiciydi. Katılımcılar, Kazan Tatar edebiyatı, tarihi ve kültürü başta olmak üzere, Kazan Tatar Türklerinin günümüzdeki durumu hakkında sorular yönelttiler. Bu samimi merak ve yoğun katılım, dinleyicilerin konuya ne kadar duyarlı ve ilgili olduklarının en güzel göstergesiydi.
15. Uluslararası Kocaeli Kitap Fuarında TOYŞAD'ın yer aldığı B-28 numaralı stant, fuarın en canlı ve dikkat çekici noktalarından biri oldu. Dernek Başkanı Gökalp Şentürk ise, Türk Dünyası sevdalısı kimliğiyle, farklı coğrafyalardan gelen konukları aynı çatı altında buluşturdu. Bu stant, adeta bir Türk Dünyası buluşma noktasına dönüştü; Özbek, Kazak, Türkmen, Kırgız ve Tatar Türklerinin yoğun ilgisiyle dolup taştı. Gelen misafirler burada kendilerini evlerinde, akrabalarının arasında gibi hissettiler. Ayrıca Uluslararası Tomris Hatun Kültür, Sanat ve Eğitim Derneği, Kazak Türklerinin millî kıyafetleri, dansları ve geleneksel yemekleriyle etkinliğe ayrı bir renk kattı. Bu kültürel zenginlik, fuarın sadece bir kitap şöleni değil, aynı zamanda bir kültür ve kardeşlik bayramı olduğunu bir kez daha gösterdi.
Bugüne kadar Ankara başta olmak üzere Eskişehir, Manisa gibi birçok şehirde düzenlenen kitap fuarlarına katıldım; ancak Kocaeli Kitap Fuarı'ndaki kadar yoğun ilgiyi ve samimi atmosferi ilk kez gördüğümü söylemem yanlış olmaz. Daha tren garında karşılandığımız ilk andan itibaren misafirperverlik ve özen her detayda hissediliyordu. Yeme–içme, ulaşım ve konaklama konularında son derece düzenli bir organizasyon gerçekleştirilmişti.
Fuarın 15. kez düzenleniyor olması, her yıl biraz daha büyüyen, gelişen ve köklenen bir kültür geleneğinin göstergesiydi. Bu vesileyle, fuar süresince bizlere destek olan tüm emekçilere içten teşekkürlerimi sunuyorum. Transfer konusunda yardımcı olan Muhammet ve Oğuz'a, otelde güler yüzüyle karşılayan resepsiyon görevlisi Meryem'e, restoranda misafirperverliğiyle içimizi ısıtan garson Pelin'e ve adını sayamadığım tüm emeği geçenlere minnettarlığımı belirtmek isterim. Ayrıca, fuar boyunca samimiyeti ve içtenliğiyle bizleri sıcak bir dost ortamında hissettiren TOYŞAD Genel Sekreteri ve dernek başkanı Gökalp Şentürk'ün kıymetli eşin Sevda Şentürk'e özel olarak teşekkür ediyorum.
Ziyaretçi sayısında da rekor kıran Kocaeli Kitap Fuarı, 1.048.426 kişiyle Türkiye'nin en büyük kitap fuarı unvanını bir kez daha pekiştirdi. Her yaştan insanın kitap sevgisiyle dolup taştığı salonlarda, kelimelerin birleştirici gücüne ve okumanın büyüsüne tanıklık etmek, unutulmaz bir deneyim oldu.
Her kitap yeni bir yolculuktur: kimi zaman bizi geçmişe, kimi zaman uzak diyarlara götürür. Kocaeli Kitap Fuarı da tıpkı iyi bir kitabın sayfaları gibi, her adımında yeni insanlar, yeni hikâyeler ve yeni umutlar barındırıyordu. Bu fuarda bir kez daha gördüm ki, kitaplar sadece okunmaz — insanı dönüştürür, birbirine bağlar, hatta milletleri buluşturur ve her adımıyla unutulmaz anılar bırakır.
Çünkü kitap, kalemle değil kalple yazılır.