Avrupa Birliği'nin Ermenistan sınırındaki paramiliter misyonu genişliyor, hatta Danimarka polisi de katıldı; Devlet başkanının "binoküler diplomasi" mesajlarının amacı nedir? askeri ve siyasi uzmanlar sırları ortaya çıkardı
Bakü ve Moskova'dan yetkililer defalarca, Avrupa Birliği'nin (AB) Ermenistan'daki sınır izleme misyonunun "bölgede istikrara katkıda bulunmadığını" ve geri çekilmesi talebinin "casusluk faaliyetlerinde bulunduğunu" söylediler. Bölgede istikrara ve Ermenistan ile Azerbaycan arasındaki güvene katkı sağlamak amacıyla faaliyetlerine başladığını açıklayan misyon, geçtiğimiz dönemde hedeflerinden hiçbirine ulaşamadı, tam tersine güven yaratılmasına engel teşkil ediyor ve konvansiyonel sınırdaki askeri provokasyonların katalizörü.
Avrupa Birliği'nin sivil misyonu, iki aylık geçici bir görev olarak Ekim 2022'de bölgeye geldi. Ancak bir süre sonra, konvansiyonel sınırdaki misyonun görev süresini ve üye sayısını keyfi olarak artırmaya karar verdi. Aralık 2023'te Avrupa Birliği Dışişleri Konseyi, bu politikanın bir unsuru olan Ermenistan-Azerbaycan sınırında konuşlu "sivil misyonu güçlendirmek amacıyla" buradaki personel sayısının 138'den 209'a çıkarılması konusunda mutabakata vardı. Öte yandan Avrupa Birliği, sivil misyon adı altında çeşitli Batılı ülkelerin eski askerlerini ve özel hizmet çalışanlarını bölgeye konuşlandırdı.
Son olarak, Danimarka Ulusal Polis Departmanından bir grup çalışan da sınır bölgesinde devriye gezmeye katıldı. Görünüşe göre bölgeyle hiçbir bağlantısı olmayan Danimarka bile bu sürece dahil oluyor ve misyonun kompozisyonu yeniden genişletiliyor.
Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Belçika Krallığı'nın yeni atanan Olağanüstü ve Tam Yetkili Büyükelçisi Julien de Frepon'un itimatnamesini kabul ederken de bundan bahsetti. İlham Aliyev, Azerbaycan-Avrupa Birliği ilişkilerinde güvensizlik yaratan konulardan birinin de "Avrupa gözlemci misyonunun" sınırda Azerbaycan'ın izni olmadan uzatılması olduğunu vurguladı: "Azerbaycan Ekim 2022'de Prag'da bu misyonun orada kalması konusunda anlaşmıştı. 2 ay süreyle görev yapan ve istifa eden sınırlı sayıda subaydan oluşuyor. Ancak bu görev uzatıldığında kimse bize danışmadı. Şimdi bir süre daha uzatılması konusunda görüşmeler yapılıyor. Misyon üyelerinin "binoküler diplomasi" deyimiyle davranışları kabul edilemez ve normal siyasi kültür standartlarının ötesindedir." Devlet başkanı, bu konunun Avrupa Birliği ile temaslarda gündeme getirileceğini söyledi.
Erivan'da ise tam tersine bu yetkinin uzatılması gerektiğinden bahsediyorlar. Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanı Karim Valiyev, NATO'nun askeri karargahı başkanı General Yanuş Adamçak ile yaptığı görüşmede, Avrupa misyonunun "bölgedeki durumu ağırlaştırdığını" ve "sınırdan çekilmesi gerektiğini" söyledi. ".
AB misyonunun görev süresinin bitimine dört ay kaldığını da belirtmek gerekiyor. Ancak Ermenistan ile Avrupa Birliği arasındaki anlaşmada gözlemcilerin (veya izcilerin) görev süresinin iki yıl daha uzatılabileceği belirtiliyor.
Ermenistan Parlamentosu Dış İlişkiler Komisyonu Başkanı Sarkis Khandanyan, Radio Liberty'ye verdiği röportajda misyonun görev süresinin uzatılmasının beklendiğini söyledi. Khandanya'ya göre, "Bu misyonun faaliyetleri Ermenistan ile Avrupa Birliği arasındaki ikili ilişkiler çerçevesinde düzenlendiğinden, üçüncü şahıslar bu sürece müdahale edemez." Bu, Ermenistan topraklarında Azerbaycan'a karşı platform oluşturan AB misyonunun, bölgedeki diğer ülkeler için tehdit oluşturan askeri ve casusluk faaliyetlerine devam etmekte ısrar ettiği anlamına geliyor. Rusya'nın da bu misyonun "keşif faaliyeti" ile ilgili açıklamalarda bulunduğunu, İran'ın ise Erivan'da zaman zaman imalarda bulunduğunu belirtmek gerekir.
"Rusya'nın şimdilik bu eylemlerle ilgili açıklama yapmasıyla sınırlı. İran da zaman zaman ipuçları veriyor. Yani Rusya ve İran bu konuda bizimle aynı fikirde gibi görünseler de yeterli tepkiyi vermiyorlar. Bu nedenle Ermenistan ve Avrupa Birliği, yıkıcı grubun faaliyetlerini genişletiyor." Profesör Gabil Hüseyinli bu sözleri "Yeni Müsavat"a söyledi.
Gabil Hüseyinli
Kanada'nın AB paramiliter misyonunun bir parçası olduğunu vurgulayan G. Hüseyinli, Kanada'nın Avrupa Birliği'nin bir parçası olmadığını hatırlattı: "Danimarka'nın bu misyona katılması ironik. Danimarka'nın coğrafyamızın siyasi sorunlarının ne olduğu hakkında hiçbir fikri yok. Görünüşe göre Fransa Avrupa Birliği ülkelerini yönetiyor. Bu görev Macron'un istihbaratının kurnaz bir planıdır. Ermenistan, sınırları netleştirmeye yönelik gerçek adımlar atmak yerine bu güçleri sınıra konuşlandırarak sürece karanlık renk katmaya devam ediyor. Geçtiğimiz hafta Avrupalı gözlemciler ile Ermeni askerlerin eski Laçin koridorunu ortak gözetlediği anlaşılmamıştı. Birincisi keyfi, ikincisi ise ne aradıkları belli değil..."
Profesör, sivil misyon adı altında bölgeye gelen güçlerin iki hedefinin olduğuna inanıyor: "Birincisi Rusya'nın Ermenistan'daki nüfuzunu azaltmak, ikincisi ise keşif faaliyetleri. Bölgeyi öğrenmeye çalışıyorlar. Ancak Rusya'yı Ermenistan'da bastırma politikasında yanılıyorlar. 2 bin kişi olsa da sonuç değişmiyor. Şu anda Ermenistan'ın sınırları Rus ordusu tarafından korunuyor."
Ramil Memmedli
Askeri uzman Ramil Memmedli, "binoküler diplomasi"nin Batı'nın Güney Kafkasya'da Ermenistan üzerinden var olma politikası olduğunu söyledi. Ona göre bu görev bir istihbarat faaliyeti olsa bile sonucu başarılı olamaz: "Avrupa Birliği güya bir devriye görevi yürütüyor. Burası Suriye değil, aktif bir çatışma yok, askeri operasyon yok... O halde devriye hizmetine ne gerek var? Bakın Ermenistan ne kadar kendine saygısı olmayan bir devlet, ayrı güçler kendi topraklarında "at oynuyor", sınırları çöp sahasına dönüşüyor. 1992'den bu yana Ermenistan sınırlarında hem Rus askerleri hem de Avrupalı "müfettişler" bulunuyor. Aslında Paşinyan kendi topraklarını doldurdu. Şu anda Ukrayna krizi nedeniyle birbirine düşman olan taraflar Ermenistan'da karşı karşıya geliyor. Bu tehlikeli bir politika ve Nicole Rusya'yla fazla oynayamayacak."
Askeri analist, AB'nin askeri bir blok olmamasına rağmen, bu misyonun nihai amacının Ermenistan'a bir Fransız veya ABD askeri üssü kurmak olduğunu göz ardı etmiyor: "Çünkü Paşinyan güvenlik alanında yeni müttefikler arıyor. Güvenlik Konseyi Sekreteri Grigoryan geçtiğimiz günlerde NATO karargahında toplantılar düzenledi. Grigoryan'ın İttifak'tan güvenlik garantisi istediği sızdırıldı. Hatta sanki bu kaybedilmiş gibi, Azerbaycan'a yönelik yeni saldırılar için daha güçlü silahlanma ve destek istedi. Bu açıdan bakıldığında Ermenistan başından beri büyük siyasi oyunların girdabındadır ve Erivan'ın askeri-siyasi stratejik eylemleri aslında iletişimsiz, belirsiz, bölgede gerilimin tırmanma riskini artıran eylemlerdir. Barış anlaşmasını imzalamaya hazır olduğunu söyleyen tarafın öncelikle Avrupalı gözlemcileri sınırdan uzaklaştırması gerektiğini düşünüyorum. Savaş olmazsa, müzakereler devam ederse, Erivan barış metninin 13 maddesinin kabul edildiğini bildirirse Avrupa Birliği'nin bu misyonu sınırda ne gözlemliyor?"
Emil SALAMOĞLU