14 Kasım Ahıska Sürgünü: Bir halkın vatanından koparıldığı gün
Her yıl 14 Kasım, Ahıska Türklerinin hafızasında silinmesi mümkün olmayan bir acıyı temsil ediyor. 1944'te Sovyet lideri Josef Stalin'in emriyle Gürcistan'ın güneyindeki Ahıska ve çevresinde yaşayan on binlerce Türk, bulundukları topraklardan koparılarak Orta Asya'ya sürgün edildi. Bu zorunlu göç sürecinde binlerce kişi hayatını kaybetti, sağ kalanlar ise yeni bir hayata uyum sağlamak için yıllarca mücadele etti.
Ahıska Sürgünü nedir?
86 binden fazla kişi yurdundan edildi
Ahıska Sürgünü, 14 Kasım 1944'te Sovyet yönetiminin aldığı kararla Ahıska, Adigön, Aspinza, Ahılkelek ve Bagdanovka gibi bölgelerde yaşayan Türklerin toplu halde Orta Asya'ya gönderilmesini ifade ediyor. Döneme ait arşiv kayıtlarına göre, yaklaşık 200 köyde yaşayan 86 bin ila 117 bin kişi sürgüne tabi tutuldu.
Sığınma hazırlığı yapmalarına bile izin verilmeyen halk, kısa sürede toplatılarak yük ve hayvan vagonlarına bindirildi. Ahıska Türkleri, bir gecede topraklarından koparıldı ve Gürcistan'dan Özbekistan, Kazakistan ve Kırgızistan gibi bölgelere dağıtıldı.
Ahıska neden anılır?
Tarihi ve kimlik mücadelesiyle bilinen bir bölge
Ahıska, tarih boyunca çeşitli devletlerin idaresinde kalan, stratejik ve kültürel açıdan önemli bir bölgedi. 1828-1829 Osmanlı-Rus Savaşı sonrası Rusya'ya bırakılan şehir, Sovyet döneminde uygulanan demografik politikalar nedeniyle Türk nüfusun ağır baskılara maruz kaldığı bir coğrafya haline geldi.
Bugün Ahıska bölgesinde Türk nüfusu oldukça azalmış durumda. Sürgüne uğrayanların büyük kısmı hâlâ dünyanın farklı ülkelerinde yaşamını sürdürüyor.
Ahıska Sürgünü'nde neler yaşandı?
17 bin kişi trenlerde, 30 bin kişi sürgün sonrası hayatını kaybetti
Sürgün süreci, kadınlar, çocuklar ve yaşlıların yoğunlukta olduğu bir topluluğun büyük kayıplar verdiği zorlu bir yolculukla başladı. Ahıska Türkleri, yanlarına yiyecek veya eşya alma fırsatı bulamadan trenlere dolduruldu.
Yaklaşık bir ay süren yolculuk sırasında:
Şiddetli soğuk
Açlık
Hastalık
İnsani olmayan koşullargibi nedenlerle yaklaşık 17 bin kişi hayatını kaybetti.
Orta Asya'ya varanlar ise sıkı yönetim altında tutuldu. Şehirlere yerleşmeleri yasaklandı, yaşadıkları bölgeleri izinsiz terk etmeleri suç sayıldı. Sürgün sonrası ağır yaşam koşulları ve salgın hastalıklar nedeniyle de yaklaşık 30 bin kişi daha yaşamını yitirdi.
Yıllar boyunca çalışma kamplarında ağır işlerde çalıştırılan Ahıskalılar, akrabalarından ve yakın çevrelerinden haber alamadan, dağınık bir yaşam sürmek zorunda kaldı.